Klasztor(przeorat*) w Marcevol znajduje sie na wysokosci 560 m nad poziomem morza na granitowym plaskowyzu w dolinie rzeki Tet. Ten wspanialy punkt widokowy pozwala ogladac od pólnocy – skale Roc del Maure (775 m); od zachodu – szczyt Pic de Bau (1025 m); od poludnia mityczna góre Katalonczyków: Canigou (2785 m). Nieopodal klasztoru znajduje sie mala osada Marcevol nad która góruje kosciolek z XI-tego wieku, Nostra Senyora de las Gradas.
Relikty przeszlosci, takie jak dolmen i pozostalosci domostw (oppidum) swiadcza o obecnosci czlowieka juz od neolitu (4 000 lat przed Chrystusem). Slady upraw tarasowych, szlaków pasterskich, wiecznie zielone deby, kolczaste zarosla makia i winnice charakteryzuja teren gminy Arboussols, do której od roku 1822 przylaczona jest osada Marcevol.
Klasztor(przeorat*) zbudowany zostal przez ksiezy kanoników* Bozogrobców w 12–tym wieku. W 1129 roku biskup Elne sporzadzil akt darowizny kosciólka Nostra Senyora de las Gradas i okolicznych przyleglosci na rzecz tego zakonu, który przestrzegal reguly* swietego Augustyna.
Zakon ten zostal zalozony w 1099 roku po zdobyciu Jerozolimy przez krzyzowców by stac na strazy grobu Chrystusa . Rozprzestrzenil sie on szybko w calej Europie gdzie otrzymal liczne darowizny. Marcevol byl jednym z tych osrodkow od 1129 do 1484 roku w ktorym to zostal rozwiazany przez papieza.
W 1484 roku budowla przechodzi pod opieke ksiezy zgromadzonych w wspolnocie parafii Vinça. W apsydzie* powstaje i zostaje zainstalowane retabulum* poswiecone Najswietszej Pannie.
Ksieza poswiecaja sie organizowaniu pielgrzymek i odpustów maryjnych. Stara tradycja opowiada o matce jednego z papiezy dzieki ktorej wydarzyl sie tu cud w czasie jej pielgrzymki do Compostelle. Szczatki jej maja podobno byc pochowane w kosciele parafialnym. Marcevol staje sie wówczas celem pielgrzymek przyciagajacym setki patników przybywajacych w nadziei na uzyskanie odpustu. Ta odpustowa pielgrzymka jest najbardziej znana pielgrzymka w regionie Conflent, a 3 maja w Marcevol zawsze odprawia sie msze swieta.
W okresie Rewolucji klasztor, jako majatek narodowy, zostaje sprzedany i przeksztalcony w gospodarstwo rolne. Budowle ucierpia wskutek braku konserwacji. W latach 70-tych aby uratowac klasztor przed ruina ekipy wolontariuszy organizuja sie w Stowarzyszenie Monastyru Marcevol majace na celu przeksztalcenia klasztoru w osrodek otwarty na glówne wspolczesnie kierunki duchowe, artystyczne i terapeutyczne. W 2001 roku stowarzyszenie staje sie Fundacja klasztoru Marcevol, uznana za fundacje uzytecznosci publicznej i kontynuuje swoja misje: konserwacje zabytku, umozliwienie zwiedzania, przyjmowanie grup, w tym dydaktycznych grup szkolnych i organizowanie imprez artystycznych.
Architektura
Fasada skierowana na strone zachodnia jest typowa dla epoki romanskiej XII-tego wieku: zbudowana z lamanego, doskonale ociosanego i dobranego kamienia granitowego sprawia wrazenie struktury jednolitej.
Portal zostal wykonany z rózowego marmuru z kamieniolomu Villefranche-de-Conflent. Dwa inne odcienie zostaly uzyte do budowy tympanonu* i nadproza*.
Sklada sie z archiwolty* o kilku lukach zwienczonych zabkowanym ornamentem. Ten wspiera sie z obu stron skrzydel na pilastrach. Luk portalu wspiera sie czesciowo na tympanonie* nad drzwiami. Obydwa skrzydla drzwi sa bogato ozdobione okuciami typowymi dla katalonskiego rzemiosla. Zelazne plytki wkute w drewno odgrywaja role obronna i dekoracyjna.
Okno, równiez wykonane z rózowego marmuru, powtarza krzywizny portalu*. Z lewej strony portalu widoczne sa dwie tablice z rózowego marmuru. Sa to epitafia dwóch przeorów zakonu zmarlych w 12-tym wieku.
Sciana dzwonnicy jest przesunieta w prawa strone, co swiadczy niewatpliwie o rekonstrukcji dokonanej po trzesieniu ziemi w 1428 roku.
Obecne drzwi wejsciowe wbudowane sa w fasade o róznorodnych watkach w ukladzie kamieni: na rybi ogon, prosty, anarchiczny. Otwory strzelnicze i machikul swiadcza o przeznaczeniu obronnym tego szanca wzniesionego prawdopodobnie w 14-tym wieku na zadanie króla Aragonii.
Wirydarz : Pozostalosci murów i wsporników na poludniowej scianie kosciola, jedyne jakie sie zachowaly, swiadcza o jego obecnosci w XV-tym wieku.
Wtedy to mieszkancy Arboussols przybywaja tutaj by zlozyc przysiege nowemu przeorowi zakonu.
Kosciól : zbudowany pomiedzy rokiem 1129 i 1160, jest typu romanskiego. Do poczatku XI-tego wieku koscioly mialy drewniane wiezby dachowe. Po roku tysiecznym, w celu ochrony przed pozarami do budowy sklepien naw kosciolów zaczeto systematycznie stosowac kamien. Sklepienie pelnolukowe staje sie sklepieniem typowym dla okresu romanskiego.
Kosciól Swietej Marii z Marcevol sklada sie z trzech naw. Nawa glówna, zwienczona sklepieniem pelnolukowym otwiera sie od zachodu portalem z rózowego marmuru, a zamyka sie od wschodu apsyda. Boczna nawa poludniowa, nizsza, tworzy pólsklepienie opierajace sie o nawe glówna.
Boczna nawa pólnocna reprezentuje inny rodzaj architektury. Niewatpliwie zostala zrekonstruowana w wyniku trzesienia ziemi w 1428 roku.
Sciany byly pokryte freskami. W malej apsydzie* zachowal sie jeden, przedstawiajacy Chrystusa Wszechstwórce (Pantocrator, z greki pantos: „wszystko” i crator: „twórca”).
Scena przedstawia Chrystusa otoczonego aniolami, zasiadajacego w pelnym majestacie na tronie, w mandorli (romb). Prawa reka blogoslawi, w lewej dzierzy Pismo Swiete. Po obu stronach przedstawione sa dwie litery greckiego alfabetu: alfa i omega, odwolujace sie do tekstu Apokalipsy: „Jestem alfa i omega, poczatkiem i koncem, tym który jest, byl i przychodzi, Wszechmogacym”.
Cud workow z maka
Legenda opowiada ze matka nastepcy swietego Piotra na tronie papieskim zostala pochowana w Marcevol. Oto ta opowiesc:
Pielgrzymujac do Saint-Jacques-de-Compostelle, staruszka zbacza w strone Marcevol. Wyczepana droga, ustaje na gorskiej sciezce, a tu nadciaga burza. Wiesniak z Marcevol podaza z Vinça z osiolkiem niosacym worki maki, swiezo zmilonej w pobliskim mlynie. Lituje sie nad staruszka i zabiera ja do osady pozostawjac cenna make. Nadchodzi noc, bija pioruny. Staruszka mowi mu ,by sie nie obawial o swoja make. Rzeczywiscie nastepnego dnia ,gdy wiesniak biegnie po nia , maka jest sucha, nietknieta przez ulewny deszcz. Niestety gdy powraca staruszka juz nie zyje. Urzadzono jej uroczysty pogrzeb a cialo zlozono pod oltarzem kosciolka Notre-dame-de-las-Grades.